Verandering begint met een kopje thee

’Elke ouder wil het beste voor de kinderen’

In het appartement van Lisette Coenraats hangt een prachtige foto boven de bank. Op foto staan haar vier kinderen Bas (14), Melanie (13), Lisa (9) en Bente (4). Lisette houdt van fotograferen. Het liefst fotografeert ze haar kinderen.

Tekst: Eva-Maria den Balvert / fotografie: Ineke Oostveen

Niet voor niets draagt de 34-jarige Lisette haar kinderen altijd mee in de tatoeage op haar arm. Maar het valt niet altijd mee om vier kinderen op te voeden, als ouder met een verstandelijke beperking. Ook de kinderen hebben allemaal zo hun eigen mogelijkheden en beperkingen. Sinds een jaar of vijf krijgt Lisette gezinscoaching van Amerpoort. Gezinscoach Annet Luesink: “Toen ik voor het eerst kwam, was Lisette zwanger van Bente. Ik ken Bente dus al vanaf dag één. Dat is wel bijzonder. Na zoveel jaar ben je een beetje onderdeel van het gezin.”


Als gezinscoach helpt Annet ouders om hun rol als ouder goed genoeg te vervullen. “Je bent betrokken bij het hele systeem. De relatie tussen ouders, opvoedondersteuning, regeltaken, alles komt voorbij. Dat maakt het bijzonder om met een gezin mee te mogen lopen.”

Binnenkomen

Mogen meelopen is een bewuste woordkeuze. Want binnenkomen is niet altijd zo vanzelfsprekend als bij Lisette. Annet: “Mensen met een verstandelijke beperking hebben in hun leven veel kwetsuren opgelopen. Ze hebben veel ervaring met hulpverlening en niet altijd even positief. Daarom beginnen we altijd bij stap nul, zoals we dat noemen: aansluiten, binnenkomen, een werkrelatie opbouwen. We gaan samen thee drinken en praten over vragen als: wie is je netwerk? Wie zijn er belangrijk voor jou? Waar zou je aan willen werken?”


“Soms duurt het wel een jaar voordat je echt kunt starten. Dat is wat ons als gezinscoaching van Amerpoort ook onderscheidt van veel andere hulpverleners: dat we de tijd mogen nemen en het belang daarvan zien. Want als de werkrelatie er niet is, gaat er niets veranderen. Het resultaat van de hulpverlening is gebaseerd op de relatie die je hebt met het gezin.”

Bemoeien

Lisette is vooral blij dat Annet al zo lang bij haar komt. “Voor Annet had ik net drie andere hulpverleners van andere organisaties gehad. Ik ben blij met één vast gezicht. Want je moet een klik met iemand hebben en een band opbouwen. Ze komen toch om zich te bemoeien met persoonlijke dingen. Ik wil op iemand kunnen bouwen als het nodig is. Als ik iemand niet zo mag, dan ga ik weinig delen. Dan ga ik niet alles vertellen en krijg ik ook niet de juiste hulp.”


Nu komen Annet en haar collega’s ook over de vloer bij gezinnen waar de situatie complexer is dan bij Lisette en haar kinderen. Bijvoorbeeld omdat de vraag speelt of de situatie thuis wel veilig genoeg is voor de kinderen. In zo’n geval is er vaak sprake van een ondertoezichtstelling en is een gezinsvoogd betrokken. Annet: “Als het zo complex is, gaan we met twee gezinscoaches naar een gezin. Zodat je de helikopterblik kunt behouden en niet wordt meegezogen in het gezin. Ouders willen altijd het beste voor hun kinderen. Soms zijn ze ervan overtuigd dat ze het goed doen, maar is dat niet zo. Dat is soms moeilijk uit te leggen.”

Tips

Gelukkig is dat bij Lisette niet aan de hand. Wel geeft Annet tips over opvoeding, structuur geven aan de dag of omgaan met financiën. Lisette: “Annet heeft me geleerd hoe ik de administratie in mappen kan ordenen. Een eigen map voor elk kind. Nu moet ik het alleen nog zelf gaan doen. Ook gaat Annet mee naar het ziekenhuis, of met afspraken op school. Zo heb ik een paar extra oren die meeluisteren. Na de afspraak gaan we dan samen bespreken wat er is gezegd. Zodat ik weet of ik alles heb opgepikt.”

Resultaten

Onder deze praktische hulp en dagelijkse gesprekken ligt een gedegen aanpak met doelen en resultaten. Al is Annet er niet op uit om elke week met Lisette over doelen te praten en lijstjes af te vinken. Gewoon er zijn en in de tussentijd wat doen. Dat is hulpverlening. Annet: ”Soms denk ik: wat ben ik aan het doen? Thee drinken, praten, een spelletje doen, aandacht besteden aan de kinderen. Maar als ik na een jaar terugkijk in het dossier zie ik: we hebben in het afgelopen jaar weer heel wat bereikt.”

NJI erkenning

Het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) heeft de systeemgerichte gezinscoaching van Amerpoort definitief erkend als theoretisch goed onderbouwde interventie. De methodiek staat nu in de databank Effectieve Jeugdinterventies. De komende tijd gaat Amerpoort de methodiek verder onderbouwen door middel van praktijkonderzoek. Onderzoeker en gedragsdeskundige Ilse van Hoorn: “We gaan onderzoeken of de doelen van systeemgerichte gezinscoaching ook daadwerkelijk worden bereikt bij de gezinnen. Zo’n erkenningstraject is belangrijk, omdat we daarmee kunnen aantonen dat we kwalitatief goede en effectieve zorg bieden. Daarnaast is systeemgerichte gezinscoaching op deze manier vindbaar voor andere zorgorganisaties ter inspiratie voor hun eigen hulpaanbod aan deze gezinnen. Ten slotte hechten gemeenten steeds meer belang aan het inkopen van bewezen effectieve zorg.”