'Vertrouw op de kennis en ervaring van cliënten'

Zina Louter is cliëntcoach medezeggenschap. Vanwege een nieuwe deeltijdbaan buiten Amerpoort blijft ze nu alleen de cliëntenraad van Nieuwenoord ondersteunen. Tijd voor een blik op vroeger en nu. ‘Vertrouw er op dat cliënten de kennis en de ervaring hebben en neem hun rechten serieus’

Je stopt met je werk voor een aantal cliëntenraden. Wat ga je precies doen?

Vanaf september werk ik als adviseur bij Vilans. De landelijke kennisorganisatie Vilans en de zorgorganisaties delen via Kennisplein gehandicaptensector opgedane kennis, met als doel de zorg te verbeteren in Nederland. Voor het project Volwaardig Leven doen medewerkers van zorgorganisatie voorstellen om de zorg te verbeteren, ook technologische innovatie. Zij doen dit in samenwerking met cliënten en familie. Binnen Amerpoort heb ik soortgelijke projecten met veel liefde gedaan, omdat ik geloof in ideeën die ontstaan in samenwerking met alle betrokkenen.

Kun je de eerste cliëntenraadsvergadering nog herinneren, die jij begeleidde? Hoe stapte je binnen?

De allereerste weet ik nog precies. Ik zou ingewerkt worden en was onderweg naar de eerste vergadering. Toen belde mijn collega Lara op, dat ze ziek was. Even twijfelde ik: zou ik wel gaan? Met hulp van de cliëntenraad had ik een heel mooie vergadering. Ik kon erop vertrouwen dat de cliënten barstten van de ervaring en dat zij een vaste structuur hadden. Het was heel gaaf om elkaar zo beter te leren kennen.

Wat heeft je in de loop der jaren het meeste verrast?

Het blijft me verrassen, dat de wet medezeggenschap nog steeds niet in de genen van de organisatie zit. Het is een speerpunt. Maar toch merken we in de praktijk nog vaak dat we achter de feiten aanlopen. Ik hoop dat Amerpoort die samenwerking rond medezeggenschap in het dagelijks leven nog meer gaat opzoeken. Dat begint soms al met de vraag: Hoe kan je zien van wie het huis is? Hoe is de inrichting tot stand gekomen? Hoe worden alle feestdagen gevierd?

Hoe kun je zeggenschap vormgeven in deze coronacrisis?

Coronamaatregelen worden door de overheid opgelegd en daar moet je je aan houden. Maar kunnen meedenken is essentieel. De waarde zit juist in het kleine. Ik zou graag willen dat cliënten, begeleiders en familie samen kijken hoe ze invulling geven aan de verplichte maatregelen. Hoe doen we dit in huis? Wat denken jullie? Hoe kunnen we rond de picknicktafel zitten en toch anderhalve meter afstand houden?

Later dit jaar gaat er een nieuwe wet in. Wat betekent die wet voor de medezeggenschap van cliënten?

De wet regelt dat er voor alle cliënten veel meer inspraak komt. En nieuw is het instemmingsrecht in plaats van het verzwaard adviesrecht. Dus niet alleen via de vele bestaande cliëntenraden, maar ook op alle woningen en werk/dagbestedingsplekken. De organisatie moet cliënten vertellen wat zij doet met de uitkomsten van de inspraak.

Wat ga je het meeste missen?

De cliënten ga ik heel erg missen! De mooie ontwapende gesprekken, de humor, de groei van sommige cliënten die heel schuchter binnen kwamen en nu veel meer durven te staan voor hun rechten. De familie in de raden, die vaak de cliëntenraad steunde. En natuurlijk mijn team en alle mensen die zich inzetten voor de medezeggenschap.

Wat is jouw advies aan collega’s of bestuurders in de zorg, als het gaat om medezeggenschap?

Vertrouw er op dat cliënten de kennis en de ervaring hebben, en neem hun rechten serieus. Ga meteen in gesprek als een onderwerp gaat spelen. Brainstorm met ze over het onderwerp. Wat is belangrijk, waarom is dat belangrijk, wat betekent het voor jou en voor anderen? En neem hun onderwerpen mee. Het geeft je een perspectief, dat mogelijk ook in het plan van eisen meegenomen kan worden. Dit geldt eigenlijk altijd voor de betrokkenen in de driehoek. Het biedt kansen om het juiste te doen. Kijk samen welke verandering je wilt doorvoeren en kijk ook samen terug hoe het is gegaan. Op basis van wat belangrijk is voor de cliënten en hun familie.