Vele handen vangen Oekraïners op aan de Paulinapolder
5 april 2022, Amersfoort Vathorst. Na een lange reis vanuit Oekraïne komen dertien tieners met een licht verstandelijke beperking en hun twee begeleiders uit Oekraïne vermoeid aan op de locatie Paulinapolder. In de woningen hangen welkomstballonnen, zit de verf fris op de muur en liggen de kamersleutels klaar op de bedden.
Tekst: Eva-Maria den Balvert / fotografie: Ineke Oostveen
^ Oekraïense begeleider Valentina Moskalenko
In krap een week tijd hebben tientallen vrijwilligers het leegstaande pand van Amerpoort opgeknapt en ingericht. Collega’s van Amerpoort, mensen uit de buurt, bedrijven, diaconale teams van kerken; ze doneren hun tijd, geld of goederen. “Zonder hun inzet had dit absoluut niet gekund”, zegt Cherry Pols, manager bij Amerpoort. “Zij maken het verschil tussen mensen opvangen omdat ze een bed nodig hebben en mensen fijn opvangen in een warme omgeving.”
Iets kunnen doen
Net als iedereen volgt ook Cherry in maart 2022 het nieuws uit Oekraïne. “Ik zag hoe vrouwen en kinderen vertrokken en de achterblijvende mannen uitzwaaiden. Zo’n afschuwelijk beeld! Toen zorgdirecteur Gerard de Kruijk vertelde dat we mogelijk vluchtelingen met een beperking gingen opvangen, zei ik meteen: als ik iets kan doen, laat het me weten.” Met een lach: “Nou, dat heb ik geweten.” Cherry Pols wordt de spil in al het regelwerk rondom de opvang van de vluchtelingen.
Kinderkleding
Collega’s van Amerpoort zetten hun talenten en contacten in, naast het gewone werk. Zo regelen ze het eten, zoeken ze tolken, bereiden ze een dagprogramma voor. Een van die tolken is Ivana Veenstra, begeleider bij Amerpoort op locatie Christophorus. “Ik kom uit Slowakije. Toen ik president Zelensky op televisie hoorde praten, ontdekte ik dat ik Oekraïens kan verstaan. Toen heb ik me aangemeld.” Ivana tolkt voor dit artikel bij het interview met de Oekraïense begeleider Valentina.
Collega Marije van Zwol verzamelt spullen. “Ik vond het heel leuk om te doen en om te merken dat mensen zich willen inzetten. Een simpel oproepje leidde tot heel veel kinderkleding in alle maten. Via dagbesteding Flink kwam ik bij Sonja, van Hart van Soest, een stichting die ons enorm heeft geholpen om witgoed te verzamelen. Via een collega vond ik Stichting Bikkel, waar ook cliënten van Amerpoort werken. Beresterke kerels die zware spullen hebben versjouwd. De Bikkels kwamen weer steps, skelters en skeelers tegen, waar bij de Paulinapolder juist behoefte aan was.”
^ De skelters en steps via de stichting Bikkels vallen in de smaak.
Begeleiders
Coördinerend begeleiders Leanne Wentzel en Lianne Top coördineren het dagelijks reilen en zeilen op de locatie. “Ik denk nog wel eens terug aan die eerste dagen,” vertelt Leanne Wentzel. “Het voelde niet meer als werk dat je kan loslaten. Je gaat gewoon niet meer ‘uit’. Ik voelde me superverantwoordelijk, Ook vanuit de gedachte: oorlog had ons ook kunnen overkomen. Ik zie de mensen aan tafel zitten en denk: dit had ik ook kunnen zijn.” Valentina Moskalenko, een van de Oekraïense begeleiders, is blij met de warme ontvangst. “We hadden een lange reis vanuit Oekraïne afgelegd, de kinderen waren bang, niemand wist precies waar we terecht zouden komen. Cherry, Ferdy, Annemiek en al die andere mensen waren er voor ons vanaf dag 1 en gaven ons een gevoel van veiligheid. Ik ben heel dankbaar dat we mogen werken met mensen die van mensen houden.”
Ontdekkingstocht
De eerste paar weken zijn een ontdekkingstocht voor iedereen. Hoe kan je handig communiceren via Google Translate? Waar hebben de tieners en hun begeleiders behoefte aan? Hoe kan je veel hulp organiseren zonder dat het een zoete inval van nieuwe gezichten wordt? Amerpoort zet steeds vaker vaste begeleiders in en de vluchtelingen vinden na verloop van tijd steeds meer hun ritme. Vrijwilligers kleuren de dagen aan de Paulinapolder met aandacht, taalles, spelletjes en uitstapjes. Of ze een grappige anekdote heeft over de communicatie? Valentina: “Elke dag maken we wel iets grappigs mee doordat Google Translate slecht vertaalt in het Oekraïens of andersom. In het begin was het lastig en letten we vooral op gebaren en gezichtsuitdrukkingen. Nu kunnen we al wat woorden en getallen begrijpen.”
^ Vrijwilliger Els, de Oekraiïnse Valentina en Nederlandse begeleider Janneke communiceren via Google Translate.
Die taalbarrière is een hele uitdaging, beaamt vrijwilliger Els van der Lingen. Ze woont met haar man in het wijkje naast de Paulinapolder en zag de oproep op Facebook om te helpen het pand op te knappen. “We zijn gaan schilderen, later hebben we planten gebracht, gekookt en ben ik mee geweest naar de dierentuin. Zo zijn we erin gerold. Vanuit de buurt is ook een appgroepje gemaakt voor hulp aan de Paulinapolder. De bereidwilligheid uit de buurt is er zeker, maar het is niet eenvoudig. Als ik er ben, vliegen de tieners me om de nek en houden ze hele verhalen waar ik geen woord van versta. Daar moet je mee kunnen omgaan.”
Elke dag leren
Leanne Wentzel: “We leren nog elke dag, maar het gaat echt goed. Als ik een paar dagen niet ben geweest, dan krijg ik een appje: wanneer kom je weer? Als de oorlog voorbij is, kom je dan met je gezin bij ons op bezoek in Oekraïne? Natuurlijk zijn er altijd dingen waar je tegenaan loopt, Maar we hebben samen echt een locatie neergezet.”
^ Begeleider Janneke omhelst een van de tieners.
Cherry Pols heeft in haar agenda inmiddels weer ruimte voor haar ‘gewone’ werk als clustermanager bij Amerpoort. “Het opzetten van de locatie Paulinapolder bracht veel drukte, maar ook veel zingeving. Mijn twee uitgangspunten waren: mensen uit een kapotte wereld een warme wereld teruggeven. En dat doen met de samenleving, niet alleen met Amerpoort. Ondernemers, buren, kerken, de gemeente, de Lions club; iedereen doet mee. Het brengt mij veel voldoening dat dat is gelukt.”
Onlangs liepen Ivana en Valentina in de supermarkt. Een Syrische vluchteling sprak hen aan en vertelde dat hij probeert Oekraïners te helpen. Valentina: “Zijn verhaal raakte me enorm. Zelfs wildvreemden helpen ons. Als dat zo blijft, dan zullen we winnen.”
Stichting Soft Tulip
Via de Nederlandse stichting Soft Tulip vangen Nederlandse zorgorganisaties vluchtelingen met een beperking uit Oekraïne op. Amerpoort is een van die organisaties. De opvang gebeurt in een pand van Amerpoort en met begeleiding van Amerpoort, in nauwe samenwerking met de gemeente.
NPO radio 1
Het programma Spraakmakers op NPO Radio 1 volgde de voorbereidingen in de week van 21 maart. Hieronder kunt u de uitzendingen (5 minuten per keer) beluisteren. > maandag 21 maart: Klussen op Paulinapolder > dinsdag 22 maart: ervaringen horen van Cordaan > woensdag 23 maart: SOFT tulip over de achtergronden > donderdag 24 maart: EdLoket over oorlogsnieuws als je een licht verstandelijke beperking hebt > vrijdag 25 maart: in afwachting van de eerste vluchtelingen